Recenzje

W tym dziale umieszczamy recenzje książek, wystaw i innych wydarzeń kulturalnych, które zainteresowały etnologów. Aby przeczytać recenzje z archiwalnych numerów czasopisma (od 11. w górę), wybierz dany numer z Archiwum: w spisie treści recenzje są na końcu.

  • C. Chéroux, Wernakularne. Eseje z historii fotografii

    Jak niezachwianie przekonuje paryski teoretyk, za przyczyną domowych i użytkowych zdjęć, wykonywanych powszechnie przez rzesze amatorów, można najtrafniej pokazywać koleje przemian praktyk kulturow

  • D. DeGrazia, Prawa zwierząt. Bardzo krótkie wprowadzenie

    Książka nie wyczerpuje całości zagadnień związanych z prawami zwierząt.

  • R. Poczykowski, Lokalny wymiar pamięci

    Głównym celem książki było podniesienie kwestii pamięci zbiorowej w specyficznym środowisku lokalnym.

  • A. Stasiuk, Wschód

    Tytułowy Wschód staje się przestrzenią, w której przeszłość krzyżuje się z przyszłością, a to, co inne, z tym, co oswojone.

  • W. Wilczyk, Święta Wojna

    Te zdjęcia są raczej pastiszem fotografii dokumentalnej (może wręcz etnograficznej), który skrzętnie zbiera w przestrzeni publicznej przykłady języka kibicowskiego, przedstawień neonazistowskich

  • „Etno-projekt 2.0. Inspiracje etniczne i nowe technologie”

    Czym jest „Etno-projekt”? Rodzajem warsztatów, inspirującą podróżą etnograficzną, spotkaniem osób o różnych specjalizacjach

  • B.R. Barber, Gdyby burmistrzowie rządzili światem

    Autor, zdając sobie doskonale sprawę z tego, że jego wizje są dosyć ryzykowne, przytacza kolejne argumenty na potwierdzenie tezy o zbawiennym wpływie rządów burmistrzów na losy świata.

  • A. Bisko, Polska dla średnio zaawansowanych

    Autorka książki stara się uchwycić polską codzienność poprzez wskazanie i analizę imponderabiliów, które są dla niej wyjątkowe i wyróżniają ją na tle innych kultur narodowych.

  • S. Pink, Etnografia wizualna

    Nietrudno zauważyć, że książka ma charakter podręcznikowy. Tym samym nie stanowi ona odkrywczego i wybitnego traktatu.

     

  • S. Mukherjee, Cesarz wszech chorób

    Na uwagę zasługuje refleksyjność autora i umiejętność krytycznego spojrzenia na własną dyscyplinę. Jak sam mówi, historia raka to także historia medialnego szumu, niespełnionych nadziei, pychy i arogancji.

  • A. Kuper, Wymyślanie społeczeństwa pierwotnego

    Autor wskazuje na co najmniej dwa zasadnicze mity-fantazmaty leżące u podstaw nowożytnej antropologii.

  • G. Deleuze, Kino

    Podczas lektury warto zwrócić uwagę na wyznaczane kolejno i omawiane elementy składowe filmów. Rzetelna praca Deleuze’a przy prokurowaniu ich przeglądu uzmysławia istnienie siatki pojęć przydatnych podczas analizy dzieła filmowego.

  • K. Buczek (red.), Polska mozaika syberyjska

    Polacy zazwyczaj trafiali na Syberię wbrew własnej woli.

  • N. Bloch, A.W. Brzezińska (red.), Sztutowo / Stutthof. Gdzieś pomiędzy plażą a obozem

    Na książkę składa się szesnaście reportaży poprzedzonych popularnonaukowym wstępem. Ten naddatek stanowi wartość dodaną wynikającą ze spojrzenia z zewnątrz – nie z opisywanego świata.

  • S. Aleksijewicz, Wojna nie ma w sobie nic z kobiety

    W 1983 roku białoruska dziennikarka Swietłana Aleksijewicz ukończyła reportaż, będący zbiorem kilkuset wywiadów z rosyjskimi, białoruskimi i ukraińskimi kobietami, walczącymi podczas II wojny światowej w szeregach radzieckiej armii.

  • B. Żyłko, Semiotyka kultury. Szkoła tartusko-moskiewska

    Bogusław Żyłko przyczynia się do zrozumienia fenomenu życia społecznego i kulturowego, jakim była szkoła tartusko-moskiewska.

  • J. Majewski, Religia, media, mitologia

    Istniejące napięcie miedzy mediami a religią pokazuje Majewski jako kolejną odsłonę sporu miedzy ikonoklastami a ikonodulami.

  • K. Pachniak, Nauka i kultura muzułmańska i jej wpływ na średniowieczną Europę

    Historia muzułmańskiej nauki, która narodziła się dzięki dorobkowi Grecji i po wzmocnieniu go oraz rozwinięciu, przywróciła Europie.

  • Druga strona rzeczy (wystawa), Muzeum Etnograficzne w Krakowie

    Muzeum zmieniło typowe oglądanie ekspozycji w doświadczanie przedmiotu.

  • Życie codzienne w Japonii (wystawa), Manggha

    Ekspozycję ogląda się tak, jakby jeszcze do końca jej nie ustawiono lub już częściowo rozmontowano. To efekt rozminięcia się ambitnych koncepcji muzealników z umiejętnościami realizacyjnymi. 

  • J. Butler, Walczące słowa

    To pełna pasji wypowiedź intelektualistki mówiącej niejako z samego środka zdarzeń, zajmującej określone stanowisko w ważkiej debacie społecznej.

  • A. Kojder, Anegdoty, limeryki, epifanie o socjologii i socjologach

    Czytelnik znajdzie tu sporo błyskotliwych bon motów i komentarzy możliwych do zaaplikowania w najróżniejszych sytuacjach.

  • Metody badań jakościowych

    Największe opracowanie poświęcone badaniom jakościowym, jakie ukazało się w Polsce. Aktualność to jedna z zalet tego inspirującego zbioru.

  • A. Kuper, Wymyślanie społeczeństwa pierwotnego

    Autor wskazuje na co najmniej dwa zasadnicze mity-fantazmaty leżące u podstaw nowożytnej antropologii. Jego książka stanowi frapujący, drobiazgowy i jednocześnie przystępny „opis transformacji złudzenia”, które do dzisiaj umyka antropologom...

  • S. Pink, Etnografia wizualna

    Czytelnik dostaje względnie aktualny przegląd trendów metodologicznych, pojawiających się w głównym (anglojęzycznym) nurcie subdyscypliny antropologii, antropologii wizualnej.

  • P. Martin, Seks, narkotyki i czekolada

    Tematem książki Paula Martina jest przyjemność: we wszystkich możliwych formach, ale też w bardzo wąskim znaczeniu. Bo czym ona tak naprawdę jest?

  • A. Ostaszewska, Post scriptum

    Praca Ostaszewskiej pokazuje ogromny – często kwestionowany we współczesnych naukach społecznych – potencjał poznawczy antropologii interpretatywnej.

  • Antropologia pisma. Od teorii do praktyki

    Choć teksty nie unikają teorii, to są w zdecydowanej większości oparte na zaskakujących analizach empirycznych. Wskazują nowe obszary badań i stosują nowe kategorie przy omawianiu zjawisk, do których przylgnęły już pewne etykiety.

  • B. Baczko, Rousseau: samotność i wspólnota

    Praca, jaką wykonał ponad 50 lat temu warszawski historyk idei, przypomina obraz Rembrandta Lekcja anatomii doktora Tulpa.

  • Pytania do źródeł: Roman Reinfuss

    Książka nie jest obszernym komentarzem do działalności naukowej krakowskiego etnografa, lecz raczej albumem wspomnieniowym.

  • P. I. Kalwas, Dom

    Autor równolegle pokazuje nam dwa – a właściwie trzy – miejsca. Aleksandrię – miasto w którym obecnie mieszka, Warszawę jako miasto swojego dzieciństwa i Warszawę pierwszej dekady tzw. „Wolnej Polski”.

  • G. Deleuze, Kino. 1. Obraz-ruch. 2. Obraz-czas

    Film jest formą myślenia, dopraszającą się ustawicznej, filozoficznej refleksji nad głębią życia i podejmowanych przez człowieka praktyk.

  • H.S. Becker, Outsiderzy

    Uważna obserwacja i dokładna analiza uzyskanych danych, prowadzi autora do ciekawych wniosków, dzięki którym tworzy bogaty obraz dewiacji.

  • Co to jest etnodizajn? / Naturalne zasoby polskiego dizajnu (wystawy)

    Obie te wystawy w MEK-u są takie ciekawe, bo pokazują przedmioty, które chciałoby się mieć, wyjść z nimi. Sam z chęcią odjechałbym do domu na etnorowerze, natomiast redaktor naczelna na moich oczach, pod nieobecność obsługi, głaskała różową owcę i filcowy fotel. Rzeczy budzą tęsknotę, a wręcz pożądanie: to zupełnie odwrotnie niż na typowej ekspozycji, gdzie człowiek porusza się wśród wyalienowanych obiektów o niejasnych znaczeniach.

  • Islam. Orientacja. Ornament (wystawa)

    Pieczołowicie przygotowana ekspozycja o starannie przemyślanym kształcie prezentuje nieprzypadkowość form, jakie przybierały przedmioty codziennego użytku i ewolucję zdobiących je ornamentów. Ujawnia tropy znaczeń w przystępny sposób, poprzez strukturę równie regularną jak one.

  • A. Appadurai, Strach przed mniejszościami

    Appadurai szuka odpowiedzi na zasadnicze pytanie: dlaczego idea globalizacji wprowadzona w życie czasem skutkuje czystkami etnicznymi czy skrajnymi formami przemocy politycznej wymierzonej w ludność cywilną?

  • J. Hatzfeld, Strategia antylop

    Po przeżyciach z czasów ludobójstwa ocaleni i zbrodniarze wybierają milczenie, z trudem przychodzi im opowiadanie o eksterminacji, której doświadczyli. Hatzfeldowi udaje się skłonić ich do rozmów.

  • J.H. Turner, J.E. Stets, Socjologia emocji

    Książka w sposób czytelny prezentuje pokaźny dorobek trzydziestu lat pracy socjologów nad trudną materią emocji. Typologia jest przejrzysta i dobrze dobrana.

  • L. Kołakowski, Czy Pan Bóg może być szczęśliwy i inne pytania

    Leszek Kołakowski kolejny raz czaruje swoim kunsztem. Swoboda, z którą porusza się między zagadnieniami, łączy fakty, argumentuje, przypomina lekkość i skuteczność ruchów mistrza fechtunku.

  • Witajcie w mroku (film)

    Reżyserowi zależało być może na rzetelnym przedstawieniu subkultury, lecz nawet osoby związane z gotykiem spierają się między sobą o to, czym on faktycznie jest, gdzie leżą granice „mroku”, jak odróżnić autentyczność od fałszu i pozerstwa.

  • P. Bourdieu, O telewizji

    „Czy telewizja oddając głos myślicielom, od których wymaga się, by myśleli w pełnym biegu, nie skazuje się na zapraszanie wyłącznie fast-thinkers, myślicieli, którzy myślą szybciej niż ich własne cienie…?”

  • Alchemia trywialności. Cecylii Malik "Ikonostas miejski"

    Materią twórczego aktu stają się zjawiska z pogranicza życia społecznego, odpady cywilizacji, nieuczęszczane ścieżki urbanistyki i architektury.

  • S. Sassen, Globalizacja

    To poprawny tekst o  wyjątkowo solidnym fundamencie empirycznym, punktowo oświetlający nieliczne z  wielu kwestii związanych z  globalizacją.

  • P. Sztompka, Zaufanie

    Książka nie jest tylko suchym wykładem, ale niezwykle bogatym studium z życia codziennego.

  • Czas niewinności (wystawa)

    Gurdowa wydaje się być doskonale obiektywnym rejestratorem bogatego katalogu twarzy i typów ludzkich.

  • K. Wilkoszewska, Wariacje na postmodernizm

    Możemy usłyszeć, że dana powieść, płyta, budynek, obraz czy film są postmodernistyczne. Postmodernistyczne, czyli jakie?

  • P. Declerck, Rozbitkowie

    Declerck, pisząc Rozbitków, zrezygnował z języka nauki, uznając, iż zachowanie obiektywizmu będzie trudne lub wręcz niemożliwe.

  • M. Hodalska, Korespondent wojenny

    Dar w intencji upamiętnienia zmarłych dziennikarzy stanowią fragmenty tej książki. Jednak ofiara zaczyna niepokojąco przypominać laurkę.

  • D. Dayan, E. Katz, Wydarzenia medialne

    W globalnym świecie klasycznie pojmowana antropologia widowisk zdaje się nie wystarczać – brak jej narzędzi zdolnych uporać się z płynnym światem.