Inny w hiszpańskim teatrze Złotego Wieku

Hiszpański Złoty Wiek był okresem pełnym wydarzeń mających kluczowy wpływ na historię kraju. Rok 1492 okazał się przełomowy nie tylko ze względu na zdobycie Grenady, ostatniego muzułmańskiego  księstwa  na  Półwyspie  Iberyjskim,  lecz  także  z uwagi na  ostateczne wypędzenie Żydów oraz odkrycie Ameryki przez Kolumba. Sytuacja  Imperium uległa  znacznemu pogorszeniu w momencie utraty Portugalii (1640) oraz na  skutek wojny  trzydziestoletniej (1618-1648). Sprawiło to, że dobra passa zakończyła się gorzkim upadkiem. Wydawałoby się, że wraz z pozbyciem się innych nacji problem ówczesnych władców – wielokulturowość – ulegnie rozwiązaniu,  a  tymczasem zdobycie  tzw.  Indii Zachodnich zmieniło  jeszcze bardziej  sytuację polityczną  i  ekonomiczną kraju, pociągając za sobą głębokie przemiany  społeczne. Spotkanie z nagłą, rzucającą się w oczy „innością” zaważyło na wzmocnieniu iberyjskiego nacjonalizmu, dla  którego  „czystość  krwi”  i wierność Świętej Matce Kościołowi Katolickiemu stanowiły swoiste wyznaczniki hiszpańskiej dumy narodowej rekompensującej odczuwaną od drugiej połowy XVII pogłębiającą się dekadencję.

Abstract

The Other in Spanish Golden Age Theatre

The main purpose of this article is to outline the problem of racial otherness, which appears in the Spanish drama of the Golden Age which is a lively reflection of the political, social and religious life of that time. Meeting of white man with the inhabitants of the New World was inspected attentively. The dramatic corpus was based on the works of the best known Spanish dramatists (Lope de Vega, Tirso de Molina, Calderon de la Barca), who regularly presented their comedias in professional public theatres and in this way influenced social opinion. In order to shed more light on the aspects concerning the image of the Other in that time the problem was described in wider context, including previous epochs and ethnic conflicts leading to the consolidation of the Spanish Empire by forcing out or marginalizing the Other. However, although Spanish kings managed to get rid of other nations (Moors and Jews), the problem of multiculturalism still bothered the Crown, as the conquest of America changed the political and economical situation of the country, provoking big social changes. Nevertheless the Spanish theatre – so dependent on political power – not only reacted lively to the maelstrom, but also managed to survive crisis and adapt itself to the needs of that time. The ideology spread by theatre indicated national pride and compensated for a mood of decadence increasing since the second half of the XVII century. As per the article, the Spanish playwrights unintentionally became anthropologists seeking for the answer to the essential question: what is the difference between Them and Us?