Encyklopedia poza zasadą przedstawiania

23 wrz. 2009

Dzieciństwo i młodość Sade'a to okres powstawania Wielkiej Encyklopedii Francuskiej, dzieła, w którym najpełniej wyraził się duch epoki, czy raczej, jak by powiedział Michael Foucault, jej epistemé, wyznaczająca granice wiedzy i relacji język/rzeczywistość. Encyklopedia, można rzec, była główną formą oświeceniowego dyskursu, którego istotą jest nazywanie. Diderot pisał, że "celem encyklopedii jest zebranie wiadomości rozproszonych po ziemi", czyli, innymi słowy, gromadzenie i katalogowanie nazw, by zbudować system przedstawień, zamykający w swym wnętrzu rzeczywistość. w 120 dniach Sodomy Markiz gromadzi wszystko, co dotyczy perwersji i zbrodni; mamy tu do czynienia z kompedium zła, skupiona zostaje – jak chciał Diderot – "wiedza rozproszona po całej ziemi". Opisy rozmaitych perwersyjnych namiętności oraz ich realizacji są ściśle sklasyfikowane i uporządkowane "od namiętności prostych do złożonych, od zbrodniczych do śmiertelnych".