Dlaczego Góralki Czytają Greya?

Jedną z barier ograniczających antropologiczne zadanie odbioru literatury jest indywidualny i intymny charakter aktu czytania.

Etnograf nie ma możliwości współuczestniczenia w nim i współdoświadczania go razem z rozmówcą. Z konieczności opiera się więc na doświadczeniach opisywanych przez czytelnika post factum. Uczestnicząc w rozmowach na temat przeczytanych książek, badacz zbiera materiał do „analizy dyskursu skoncentrowanego na tekstach, które same w sobie są zapisami dyskursu”(tłum. aut.)1. Z tego punktu widzenia, szczególnie interesujące wydają się komentarze dotyczące dzieł powstałych w odległych geograficznie i kulturowo miejscach, zanurzonych w odmiennych sposobach mówienia i odwołujących się do inaczej skonstruowanej wiedzy potocznej. Brak bezpośredniej przekładalności intencji autora na charakter odczytania tekstu jest w takich przypadkach bardzo wyrazisty, a samo odczytanie nie pozostawia wątpliwości względem swojego aktywnego i twórczego charakteru. 

Abstract

The starting point of reflections presented in this paper is the talk which took place during my fieldwork on the cultural role of public libraries in Podhale region in February 2016. The subject of the conversation was the book ‘Fifty Shades of Grey’ by E. L. James, read by one of the interlocutors. Describing its course and atmosphere I try to set it in three contexts: discursive, performative and institutional. By analogy to them, acts and narratives of reading appear as: cultural translation from Anglo-Saxon to Goral style, active experimentation with local cultural constructs and results of specifically shaped concept of readership animation through a library. The peculiar atmosphere of this institution as a place made in great measure by women and for women, remains influential as well. Such interpretation became possible by comparing the analyzed situation with the rest of research material, gathered with in-depth interviews and participant observation, as well as using the perspective of ‘reading as an action’, proposed by American pioneers of the anthropology of reading (Janice Radway, Elizabeth Long). The observation builds an image of public library as a place embedded in local systems of meaning, but on the other hand, favorable to socio-cultural innovations.