W świecie rzeczy. T. Dant, Kultura materialna w rzeczywistości społecznej

Tim Dant
Kultura materialna w rzeczywistości społecznej
Wydawnictwo UJ
Kraków 2007

Książka Tima Danta, wykładowcy socjologii na Manchester Metropolitan University, wydana w  serii Cultura przez Wydawnictwo Uniwerstytetu Jagiellońskiego jesienią 2007 roku, jest jedną z  wciąż jeszcze niewielu przełożonych na język polski pozycji traktujących o  przedmiotach jako komponentach życia społecznego i  quasi-społecznych zależnościach, jakie człowieka-podmiot z  nimi wiążą. Autor przyznaje, że impulsem do napisania książki było spostrzeżenie dotyczące proporcji czasu, jaki on sam, jak i  większość członków współczesnego społeczeństwa, spędza, patrząc w  ekran komputera czy telewizora zamiast w  oczy swej ukochanej. Doszedł do wniosku, że bardzo często z  przedmiotami łączą nas bliższe więzi niż z  ludźmi.

Dant stawia tezę, że socjolodzy koncentrują się na stosunkach i  strukturze społecznej, pomijając wpływ i  znaczenie kultury materialnej na życie ludzi. Celem autora jest zmiana tego stanu rzeczy i  zainspirowanie badaczy do myślenia o  artefaktach jak o  mających znaczenie równoprawnych z  podmiotami elementach życia społecznego.

Książka składa się z  ośmiu rozdziałów, z  których każdy przybliża inną kategorię przedmiotów bądź zjawisk z  nimi związanych, takich jak konsumpcja, fetyszyzm bądź ich trwająca w  czasie „biografia”. Niewątpliwym atutem tej pracy jest dokonany przez autora przegląd najważniejszych ujęć teoretycznych odnoszących się do kultury materialnej, co pozwala zyskać szeroką perspektywę. Tim Dant zadbał jednocześnie o  to, by nie pozostawić czytelnika tylko w  sferze konstruktów intelektualnych: przytacza przykłady kultury materialnej, częściowo opierając się na wytworach kultury (literatura, sztuki plastyczne), częściowo na przeprowadzanych przez siebie badaniach empirycznych (np. wśród osób używających protez oraz poddających się piercingowi), a  częściowo na obserwacji najbliższego otoczenia i  lekturze specjalistycznej literatury (gdy pisze o  budownictwie, fotelu czy windsurfingu). Różnorodność przykładów i  ich dokładna analiza pod kątem prezentowanych teorii sprawiają, że książka jest przystępna i  ciekawa. Autor dodał również krótki komentarz dotyczący literatury przedmiotu, dbając tym samym o to, by każdy czytelnik zaintrygowany poruszaną przez niego tematyką mógł łatwo odnaleźć najwartościowsze lektury.

Po zapoznaniu się z  książką Danta fotel, w  którym zwykle czytasz, kubek, z  którego popijasz gorącą herbatę, stare jeansy, w  które ubierasz się w  domowym zaciszu, w  końcu sam dom przedstawią Ci się, drogi Czytelniku, jako zupełnie inna materia…