T. Gadacz, Historia filozofii XX wieku

Tadeusz Gadacz
Historia filozofii XX wieku
Wydawnictwo Znak
Kraków 2009

Ostatnią znaczącą polską próbą całościowego ujęcia i przeglądu historii filozofii jest Historia filozofii Władysława Tatarkiewicza. Od czasu jej wydania na rynku wydawniczym ukazało się kilka innych pozycji, ale żadna nie odpowiadała na tak wielkie wyzwanie, jakie postawił przed sobą Tadeusz Gadacz. Jak zapowiada autor, wydany właśnie tom ma być pierwszym z serii, następne są już w przygotowaniu. Znaczący wydaje się fakt, że projekt dotyczy XX wieku, a nie starożytności, jak ma to miejsce w większości przypadków. Przyczyny mogą być dwie. Pierwsza to bardzo pobieżne i dziś już niewystarczające potraktowanie filozofii współczesnej przez Władysława Tatarkiewicza. Druga: słaba edukacja w zakresie współczesnych nurtów w filozofii, bo przecież czasy, kiedy w polskich gimnazjach i liceach powszechnie nauczano filozofii, minęły. Mam nadzieję, że niebezpowrotnie.

Potocznie filozofia kojarzy się z roztrząsaniem nic nieznaczących spraw, które nie mają wpływu na codzienność. Książka Tadeusza Gadacza przeczy temu wyobrażeniu o filozofii, filozofach i filozofowaniu. Przedstawia dzieje filozofii jako niesamowitą opowieść o przygodzie z wiedzą, potrzebie zdziwienia, dociekania i zadawania odpowiednich pytań. Opowieść, którą wbrew powszechnemu mniemaniu śledzić można z zapartym tchem, nie mogąc się doczekać kolejnej strony. Książka pokazuje, że potrzeba filozofowania tkwi głęboko w większości z nas, a filozofia jest fundamentem wiedzy zdobytej przez kulturę Zachodu. Niczym w dobrej powieści kryminalnej Gadacz śledzi związki między poszczególnymi filozofami, nurtami, teoriami, a także między filozofią i naukami, które się z niej wyodrębniły (są to m.in. psychologia, socjologia, pedagogika). Wszystko to poparte jest erudycją autora (bibliografia ze względu na swoją objętość została zamieszczona na płycie CD dołączonej do książki). Gadacz udowadnia, że o filozofii można mówić w sposób jasny i zrozumiały, jednocześnie nie gubiąc subtelności i niuansów, które towarzyszą od zawsze dociekaniom filozoficznym.