Pojęcie refleksyjności we współczesnej teorii antropologicznej

Czego dokładnie refleksyjność w obszarze antropologii dotyczy, co czyni swym przedmiotem, co ma sobą obejmować? Według Charlotte Aull Davies, refleksyjność to „spoglądanie na samego siebie, to proces, w którym badacz odnosi się do siebie samego”. Tak pojęta idea refleksyjności szczególnego znaczenia nabiera dla antropologii, a raczej dla jej praktycznego wymiaru, jakim jest etnografia, gdyż to właśnie w etnografii związek badacza z „obiektem” jego badania pozostaje związkiem najbliższym. Podążając za ogólną definicją podaną przez Aull Davies, możemy zatem nieco ją rozwinąć. Refleksyjność, czy też auto-antropologiczna świadomość, oznaczałaby tedy próbę zrozumienia roli, jaką presupozycje, uprzedzenia i milcząco przyjmowane przez podmiot dane (historyczne, socjokulturowe, personalne) grają w jego procesie poznawczym, a ostatecznie w finalnym efekcie jego badania, jakim jest tekst etnograficzny.

Abstract

The Idea of Reflexivity in Contemporary Anthropological Theory

The aim of this paper is to explain and situate the discourse of “reflexive anthropology” in the panorama of the most recent anthropological and sociological theories. I suggest to understand the term “reflexivity” broadly, in epistemological sense, as an intellectual strategy purpose of which is to account for manifold cultural factors that govern, determine and limit anthropological cognition of other cultures. I also try to link reflexivity with the historical process of anthropology’s growing epistemological self-awareness as a human science (“reflexivization”) – a science which invents and constructs its object, situating itself not above, but within cultural processes. Reflexivity is thus posited here as a necessary procedural step in doing all kinds of sociological/ethnographic research.